فهرست مطالب
پژوهشنامه مالیات
سال بیست و نهم شماره 99 (پاییز 1400)
- تاریخ انتشار: 1400/09/22
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 7-31
گاهی اوقات به رغم قطعی شدن بدهی مالیاتی شرکت های تجاری خصوصی، مدیر یا مدیران این شرکت ها از پرداخت بدهی مالیاتی شرکت خودداری می نمایند و در نتیجه سازمان امور مالیاتی از طریق انتشار آگهی حراج، مزایده و فروش اموال منقول یا غیر منقول توقیف شده شرکت و یا با مسدود نمودن حساب های بانکی شرکت، اقدام به وصول مطالبات خود می نماید. این استنکاف در واقع نتیجه تخلف مدیر یا مدیران شرکت است که می تواند به شرکت تجاری صدمه وارد نماید. صدمه مزبور هم به معنی ورود خسارت معنوی به شرکت از جهت مخدوش شدن شهرت و حیثیت تجاری آن است و هم موجب ضرر و زیان مادی از قبیل تحمیل هزینه های مازاد اجرایی می گردد، چه بسا در فرایند توقیف و مزایده اموال شرکت، عملیات تجاری شرکت معطل یا کند شده و از این رهگذر نیز شرکت متضرر گردد. بدیهی است که خسارت های یاد شده نباید بدون جبران بماند؛ در قوانین مالیاتی در خصوص مسئولیت مدنی مدیران در این بخش سخنی به میان نیامده است لکن مسئولیت یاد شده از منظر قواعد مسئولیت مدنی قابل بررسی و تحلیل است. مطالعه پیش رو ضمن اشاره به فرض های مختلف ورود خسارت به شرکت های تجاری در فرض مورد بحث، بر آن است تا مسئولیت مدنی مدیران و چگونگی و میزان آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. این مسئولیت از زاویه قاعده تسبیب و پاره ای نصوص قانونی ناظر به مسئولیت، قابل توجیه است.
کلیدواژگان: شرکت تجاری خصوصی، عدم پرداخت مالیات، استنکاف مدیران، مسئولیت مدنی، جبران خسارت -
صفحات 33-67
هدف از این مقاله تحلیل درآمدهای نفتی و مالیاتی در اقتصاد ایران است. بدین منظور، با استفاده از رویکرد تعادل عمومی پویای تصادفی، یک الگو برای اقتصاد صادرکننده نفت شبیه سازی گردید. در بخش منابع درآمدی دولت، سعی شد تا با وارد کردن درآمدهای نفتی و مالیاتی در مدل، وجود راهکارهای لازم جهت برطرف کردن خلاء های موجود در ساختار نظام مالیاتی مورد بررسی قرار گیرد. تخمین پارامترهای مدل بر اساس روش بیزین و با استفاده از نرم افزار داینر (Dynare) تحت نرم افزار متلب (MATLAB) بر اساس روش مونت کارلو با زنجیره مارکوف در قالب الگوریتم متروپلیس- هستینگز و با استفاده از داده‌های تعدیل فصلی دوره زمانی 96-1368 انجام گرفت. به منظور تحلیل شوک، دو سناریو طراحی شد. در سناریو اول، فرض شد که دولت درآمد نفتی دارد و تمامی درآمدهای نفتی توسط دولت خرج می‌شود و دولت اتکایی به درآمد مالیاتی ندارد. در سناریو دوم، فرض می‌شود که 40 درصد از درآمدهای نفتی دولت به صندوق توسعه تزریق شده و درصدی از آن به عنوان تسهیلات به بخش‌های تولیدی تخصیص پیدا کرده و دولت با اتکا بیشتر به انواع درآمدهای مالیاتی هزینه‌های خود را تامین می‌کند. نتایج بیانگر این می‌باشد که شوک مالیاتی و نفتی، یعنی کاهش وابستگی به نفت و اتکا به درآمدهای مالیاتی در کوتاه مدت تاثیر منفی بر متغیرهای کلان اقتصادی دارد اما در بلند مدت، با افزایش درآمدهای مالیاتی میزان تولید و به تبع آن، سرمایه گذاری، مصرف، اشتغال در اقتصاد افزایش یافته است.
کلیدواژگان: تحلیلی درآمدها، درآمد مالیاتی، درآمد نفتی، اقتصاد باز کوچک و تعادل عمومی پویای تصادفی -
صفحات 69-97
واژه «درآمد» با وجود داشتن معانی گوناگون در سایر حوزه ها، در حوزه حقوق مالیاتی دارای مدلول و عناصر مشخصی است. در هیچ نظام مالیاتی، این واژه دارای دلالت مطلق و عام شامل هر نوع عایدی نیست، بلکه واجد قیود و عناصر ماهوی است لذا پرسش اساسی این است که درآمد مالیات پذیر از نظر حقوقی چیست و واجد چه عناصری است. مفهوم و عناصر درآمد مالیات پذیر، بر اساس مبانی متعددی همچون نظریه منبع، عایدی سرمایه و نیز عناصر ماهوی همچون افزایش در ثروت مودی، سلطه مودی از حیث مصرف از آن و شرط تحقق درآمد تبیین و تحلیل می شود. تبیین مدلول حقوقی واژه درآمد نیازمند ارجاع به ماهیت اقتصادی آن است لکن این تبیین، با تحلیل حقوقی اسباب، مصادیق، عناصر و آثار آن ممکن است. این مقاله درصدد است با تحلیل حقوقی این مبانی و عناصر، بر اساس نظریه های علمی و نیز تبیین رویه های مالیاتی و قضایی، مفهوم و عناصر درآمد مالیات پذیر را در حقوق مالیاتی شناسایی و ارایه کند.
کلیدواژگان: درآمد، منبع درآمد، عایدی سرمایه، افزایش ثروت، اصل 51 قانون اساسی، حق مالی، قانون مالیات های مستقیم -
صفحات 99-128
رفتار نامطلوب ماموران مالیاتی یکی از عواملی است که باعث از بین رفتن اعتماد مالیات دهندگان نسبت به دستگاه مالیات ستانی و به دنبال آن نقص در اجرای نظام کارآمد مالیاتی می شود. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی، تحلیلی-کیفی به بررسی ضرورت و چگونگی نظارت دادستان انتظامی مالیاتی بر رفتار ماموران مالیاتی، آسیب ها، ابهامات و خلاء های موجود، تحلیل حقوقی تخلفات و مسئولیت ماموران مالیاتی با توجه به قانون مالیاتهای مستقیم و آخرین اصلاحیه پرداخته است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که به دلیل نبود استقلال ساختاری و هنجاری تشکیلات دادستانی انتظامی مالیاتی به معنای خاص از جمله عدم وجود نهاد دادسرا، عدم تفکیک وظایف دادستان از دادستانی و از همه مهمتر عدم استقلال مالی و وابستگی های سیستمی و نزدیکی پیوند حقوق با ساختار سیاسی و غالب بودن نگرش سیاسی بر نگرش اداری در سطح کلان باعث گردیده، نظارت دادستان انتظامی مالیاتی بر ماموران مالیاتی به دلایل فوق و همچنین نبود ابزار تحقیقاتی کافی از کارآیی لازم و موثر در مقابله با فساد و افزایش سلامت نظام اداری مالیاتی که غایت نهایی قانونگذار است، برخوردار نبوده و باید در این زمینه تغییرات عمده و جدی در زمینه اصلاح مواد قانونی فصل ششم ق.م.م. صورت پذیرد.
کلیدواژگان: مالیات، دادستان انتظامی مالیاتی، نظارت انتظامی مالیاتی، رفتار ماموران مالیاتی -
صفحات 129-150
در این مطالعه محاسبه نرخ های بهینه مالیاتبر حامل های انرژی برای خانوارهای شهری هدف اصلی پژوهش می باشد. جهت محاسبه نرخ های بهینه مالیات از قاعده رمزی در دنیای چند نفره و تابع رفاه اجتماعی سامویلسون - برگسون استفاده شده وکشش های قیمتی حامل های انرژی مورد نیاز می باشد. این کشش ها از نتایج تخمین سیستم تقاضای تقریبا ایده آل به دست می آیند. برآورد سیستم تقاضای مذکور بر اساس داده های خانوارهای شهری ایران، برای دوره زمانی 1383 تا 1399 در ده دهک هزینه ای، به روش داده های تابلویی انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در نرخ گریز از نابرابری اجتماعی صفر که جنبه کارایی مالیات مدنظر است تمامی حامل های انرژی مشمول پرداخت مالیات می شوند. در خانوار شهری نرخ مالیات بر گاز و بنزین نزدیک به هم ولی نرخ مالیات بر برق از سایر حامل های انرژی کمتر می باشد.
کلیدواژگان: نرخ بهینه مالیات بر حامل های انرژی، قاعده رمزی، سیستم تقاضای تقریبا ایده آل، نرخ گریز از نابرابری اجتماعی، داده های تابلویی -
صفحات 147-173
امروزه توجه به نظام مالیاتی کارآمد به عنوان یک خرده نظام اقتصادی برای کشور بسیار حایز اهمیت است و سیاست گذاری اثربخش در این حوزه با ابتنای بر یک چارچوب متناسب، از الزامات این نظام می باشد. در این راستا، چارچوب نهادی به لحاظ ویژگی ها و قابلیت های تحلیلی خود از سازگاری بالایی با سیاست گذاری مالیاتی برخوردار است و از این روی این پژوهش به دنبال تدوین یک الگوی سیاست گذاری مطلوب منطبق با این چارچوب است. روش شناسی پژوهش دارای رویکرد ترکیبی (کیفی- کمی) است که در بخش کیفی، تبیین و شناسایی عناصر اولیه با استفاده از روش تحلیل مضمون و نیز بهره گیری از تجارب نظام های مالیاتی پیشرو صورت گرفته و سپس به منظور تعیین قابلیت اطمینان عناصر شناسایی شده، از اعمال تیوری شواهد دمپستر- شافر[1] استفاده شده است. در ادامه با بهره گیری از مفاهیم فازی در کاربرد روش نقشه شناختی فازی[2] و تحلیل نظرات 12 تن از خبرگان حوزه سیاست گذاری مالیاتی، ظرفیت مولفه های مدل تعیین گردیده و در نهایت نقشه های شناختی فازی، با کاربرد مفاهیم نظریه گراف ترسیم و با طرحی مدل نهایی، سطوح مربوط به هر یک از بخش های مدل شناسایی شده است. بر اساس نتایج این تحقیق می توان بازیگران عرصه دستورگذاری، تدوین و قانونی سازی سیاست های مالیاتی را در چارچوب مراجع رسمی و غیر رسمی شناسایی نمود و عوامل موثر بر این فرآیند را در قالب مجموعه عوامل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، اداری و ارزشی طبقه بندی کرد. یافته ها نشان دهنده این است که به منظور طراحی و تدوین سیاست های مالیاتی کارآمد در کشور می توان از راهبردهایی همچون مشارکت رسمی، بهبود جریان اطلاعات، مشارکت عمومی و رویکرد پایین به بالا در سیاست گذاری بهره برد.
کلیدواژگان: مدل سیاست گذاری مالیاتی، عوامل موثر بر سیاست گذاری مالیاتی، چارچوب نهادی، تئوری شواهد دمپستر- شافر، نقشه شناختی فازی
-
Pages 7-31
Sometimes in spite of final tax liability of private business companies their director or directors refrain from settling the company’s tax liability and as a result the National Tax Administration seeks to settle those liabilities for them by posting an auction ad, selling the confiscated tangible and intangible assets owned by the company or freezing its bank accounts. The refrainment could be the outcome of legal violation of the company director or directors which could damage the business company too. The damage refers both to non-material outcomes for the company in terms of negative fame and decline of business reputation as well as material loss such as excess executive costs. The confiscation and auction of the company’s assets could cause delay or slow-down of its business operations and therefore, the company might suffer from further losses. Evidently, the above-mentioned losses should not remain uncompensated. The tax laws do not deal with civil liability of the managers in such matters but such liability could be addressed based on jurisprudential-legal basis and reference to the notion of civil liability. The present study points out different presumptions about causing damage to business companies so as to address the civil liability of their directors and how and to what extent they are liable. The liability can be justified based on causation rule and some legal works on liability.
Keywords: Private Business Company, Lack of Tax Payment, Refrainment of Managers, Civil Liability, Loss Compensation -
Pages 69-97
Although the term “income” denotes various meaning over the other science but it has definite character and elements in the field of tax law. In no tax system over the world, that term does not involve unlimited inclusion to include every gains but is subject to material limitations and elements. The meaning and elements of taxable income is explained and analyzed in several bases like the source theory, capital gain theory as well as some material elements on income like accretion to wealth, control of the taxpayer over the gain in terms of consumption and realization requirement. This article is to find and present the character and elements of taxable income by analyzing those bases and elements on the basis of scientific theories and explaining the tax and judicial practice.
Keywords: Income, Source of income, Capital Gain, Accretion to Wealth, The Principle 51 of the Iranian Constitution, Property Right, The Direct Tax Act -
Pages 99-128
The unfavorable behavior of tax officials is one of the factors that cause the loss of taxpayers' trust in the tax system and consequently leads to an inefficient tax system. The present study, with a descriptive, analytical-qualitative approach, examines the necessity and manner of monitoring the tax disciplinary prosecutor on the behavior of tax officials, damages, ambiguities and gaps, legal analysis of violations and liability of tax officials according to the Direct Taxes Law and the latest amendment. The results show that due to the lack of structural and normative independence of the tax disciplinary prosecutor's office in a special sense, including the lack of a prosecutor's office, separation of prosecutor's duties from the prosecutor's office and most importantly lack of financial independence and systemic dependencies. The dominance of political attitude over administrative attitude at the macro level has caused The supervision of the tax disciplinary prosecutor over the tax officials for the above reasons and also the lack of sufficient research tools is not necessary and effective in combating corruption and increasing the health of the tax administrative system, which is the ultimate goal of the legislature. Legal materials of the sixth chapter of Direct Taxes Law Take place.
Keywords: Tax, Tax Monitoring Prosecutor, Tax disciplinary oversight, Behavior of tax officials -
Pages 129-150
In this study, the calculation of optimal tax rates of energy carriers of urban households is the main objective of the research. To calculate optimal tax rates Ramsey rule in the multiplayer world and Samuelson-Bergson social welfare function is used. In calculating the optimal tax rates to the elasticity of energy prices is considered necessary. This elasticity is derived from the results of an almost ideal system demand estimation. Estimating the demand system based on the data of urban households in Iran for the period from 1383 to 1399 in ten decades, has been done using panel data. The results of the research reveal that when the rate of social inequality is equal to zero, the aspect of the tax efficiency is considered, in which case all energy carriers will be subject to tax. In urban households, gas and oil tax rates are close, but the tax rate on electricity is lower than other energy carriers.
Keywords: Optimal Rate of Taxation on Energy, Ramsey Rule, Almost Ideal Demand System, Lagrange Method, Rate of Inequality Aversion, Panel Dat -
Pages 147-173
Today, it is very important for the country to pay attention to an efficient tax system as an economic subsystem, and effective policy-making in this area based on an appropriate framework is one of the requirements of this system. The institutional framework in terms of its analytical features and capabilities has a high compatibility with tax policy and therefore this study seeks to develop a favorable policy model in accordance with this framework. The research methodology has a combined (qualitative-quantitative) approach that in the qualitative part, explaining and identifying the basic elements are done by using the method of theme analysis and also by using the experiences of leading tax systems, and in order to determine the reliability of the elements, Applications of Dempster-Schafer evidence theory have been used. Then, using fuzzy concepts in the application of fuzzy cognitive mapping method and analyzing the opinions of 12 experts in the field of tax policy, the capacity of the identified elements of the model was determined and finally fuzzy cognitive maps, using the concepts of graph drawing theory. And with the design of the final model, the levels related to each part of the model are identified. Based on the results of this research, actors in the field of Agenda Setting, formulating and legalizing tax policies can be identified in the framework of formal and informal authorities and the effective factors on this process are categorized in the form of economic, political, social, administrative and Value factors. Findings indicate that in order to design and formulate effective tax policies in the country, strategies such as formal participation, improving information flow, public participation and bottom-up approach to policy-making can be used.
Keywords: Tax Policy Model, Effective Factors on Tax Policy, Institutional Framework, Dempester- Shaffer Evidence Theory, Fuzzy Cognitive Map
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.